BARBARA RADZIWIŁŁÓWNA (1936)
Melodramat historyczny
Reżyseria
Józef Lejtes
Wytwórnia
GEL-FILM
Zarys fabuły*
Król Polski i Wielki Książę Litewski Zygmunt II August poznaje w niecodziennej sytuacji, bawiąc na polowaniu w otaczającej jego zamek puszczy, piękną dziewczynę, w której zakochuje się bez pamięci. Niebawem okazuje się, że jest to pochodząca z potężnego rodu magnatów litewskich Barbara Radziwiłłówna. Pomiędzy obojgiem rodzi się gorące uczucie, spotykają się skrycie i przysięgają wieczną miłość. Na drodze ich szczęścia stoi jednak matka króla, królowa Bona, która planuje jego ślub z księżniczką francuską. Przeciwna temu związkowi jest również rodzina Radziwiłłów, która traktuje ukradkowe spotkania obojga jako ujmę na honorze Barbary. Nie chcąc narażać na szwank reputacji magnackiej potęgi Radziwiłłów, nieszczęśliwa dziewczyna postanawia wstąpić do klasztoru. Gdy dowiaduje się o tym król, nie mogąc pogodzić się z utratą swej wielkiej miłości, decyduje się na potajemny ślub z ukochaną. Młoda para musi jednak przezwyciężyć liczne przeszkody, przede wszystkim niechętną postawę szlachty i możnowładztwa wobec królewskiego ożenku…
W rolach wiodących
| Jadwiga Smosarska | Barbara Radziwiłłówna |
| Witold Zacharewicz | król Zygmunt II August |
| Leokadia Pancewiczowa | królowa Bona Sforza |
| Lena Żelichowska | faworyta królewska |
W pozostałych
| Jan Kurnakowicz | stolnik Kieżgajłło |
| Zygmunt Chmielewski | Mikołaj Radziwiłł „Czarny” |
| Gustaw Buszyński | Mikołaj Radziwiłł „Rudy” |
| Helena Sulima | matka Barbary Radziwiłłówny |
| Helena Buczyńska | wujna Barbary Radziwiłłówny |
| Kazimierz Opaliński | ksiądz udzielający ślubu królowi Zygmuntowi Augustowi i Barbarze Radziwiłłównie |
| Stefan Hnydziński | Wirszyłł |
| Jerzy Chodecki | Stańczyk, błazen nadworny |
| Jan Hajduga | astrolog |
| Józef Maliszewski | prymas Mikołaj Dzierzgowski |
| Jerzy Leszczyński | starosta Rafał Leszczyński |
| Franciszek Dominiak | wojewoda Piotr Kmita |
| Ludwik Fritsche | poseł króla Francji na audiencji u królowej Bony |
| Ludwik Sempoliński | poseł rakuski na audiencji u królowej Bony |
| Artur Socha | starosta Andrzej Górka |
| Artur Kwiatkowski | Samuel Maciejowski, biskup krakowski |
| Zygmunt Protassewicz (w czołówce: Z. Protasiewicz) |
Valentin Bekwark, nadworny lutnista króla Zygmunta Augusta |
| Janusz Ziejewski | Stanisław Dowojno, wojewoda połocki |
| Seweryna Broniszówna | wiedźma |
| Michał Halicz | członek Rady Królewskiej |
| Henryk Rydzewski | członek Rady Królewskiej |
| Feliks Żukowski | szlachcic na dworze królewskim |
| Jadwiga Bukojemska | dama na dworze króla Zygmunta II Augusta |
| i inni |
Oprawa muzyczna
Muzykę skomponował Jan Maklakiewicz.
Pieśń
Lutni moja, lutni dźwięczna
śpiewa
Zygmunt Protassewicz
Lutni moja o miłości
Co ze smutkiem w sercu gości
Śpiewać chciej
Na kochanie nie masz rady
…
Miłej mej
W tym ogrodzie, porą nocną
Serce miłej biło mocno
Biło …
Śpiewaj lutni, ale ciszej
Śpiewaj lutni, ale smutniej
Jeszcze smutniej.
Lutni moja, lutni dźwięczna
Dziś jak wtedy, noc miesięczna
Kwitnie bez
Ale pusto w tym ogrodzie
Jeno zda się, w stawu wodzie
Pełno łez
Tuśmy stali i szeptali
Tuśmy gwiazdy rachowali
Tu jej słowa jeszcze słyszę
Zagraj lutni, ale ciszej
Jeszcze ciszej
Ciekawostka* (miejsce kręcenia)
Główną część zdjęć kręcono w Baranowie Sandomierskim. Miejscowy zamek ‘wystąpił’ w podwójnej roli, jako królewska siedziba Zygmunta II Augusta oraz posiadłość Radziwiłłów. Sceny koronacji Barbary Radziwiłłówny uwieczniono na Wawelu.
Ciekawostka* (różne)
„Barbara Radziwiłłówna” jest pierwszym filmem fabularnym wyemitowanym przez polską telewizję. Transmisję przeprowadzono z eksperymentalnej stacji telewizyjnej mieszczącej się w warszawskim wieżowcu Prudential, na którego dachu zainstalowano antenę nadawczą. Emisja odbyła się w sierpniu 1939 roku.
Ciekawostka* (osoby)
W filmie w epizodycznej roli nadwornego śpiewaka i lutnisty na dworze króla Zygmunta Augusta występuje Zygmunt Protassewicz**, mąż Jadwigi Smosarskiej.
* zakładka 'Wstęp'
** https://pl.wikipedia.org/wiki/Zygmunt_Protassewicz
https://audiovis.nac.gov.pl/obraz/140404/