DZIESIĘCIU Z PAWIAKA (1931)
Dramat
Reżyseria
Ryszard Ordyński
Wytwórnia
BLOK-MUZAFILM
Zarys fabuły*
Jest rok 1905. Warszawa pod zaborem rosyjskim jest miejscem niesłychanych represji i bezwzględnej walki z polskim ruchem niepodległościowym. Schwytani rewolucjoniści przetrzymywani są w więzieniu na Pawiaku, wyroki śmierci wykonywane są na stokach Cytadeli. Janusz Dunin, który jest mimowolnym świadkiem egzekucji skazańca, który umierając krzyczy: "Niech żyje Polska niepodległa", postanawia włączyć się aktywnie w ruch niepodległościowy. Dzięki wstawiennictwu poznanej przed bramą Cytadeli rewolucjonistki Hani, zostaje przyjęty do konspiracyjnej partii kierowanej przez adwokata Jana Dobrochowskiego, noszącego pseudonim "Jur". Do organizacji dociera niebawem informacja, że przez Warszawę przejeżdżać będzie Wielki Książę Cyryl Aleksandrowicz, którego na dworcu ma witać generał Maksimow, dowódca warszawskiego garnizonu żandarmerii. "Jur" wydaje rozkaz dokonania zamachu na generała. Na ochotnika zgłasza się Janusz...
W rolach wiodących
| Józef Węgrzyn | adwokat Jan Dobrochowski „Jur” |
| Adam Brodzisz | Janusz Dunin |
| Karolina Lubieńska | Hania |
| Bogusław Samborski | generał żandarmerii Maksimow |
| Zofia Batycka | Olga Michajłowna |
W pozostałych
| Franciszek Dominiak | pułkownik żandarmerii Zienkow |
| Władysław Neubelt | przewodniczący sądu na procesie rewolucjonistów |
| Stanisław Łapiński | sędzia na procesie rewolucjonistów |
| Aleksander Bogusiński | adwokat na procesie rewolucjonistów |
| Józef Grodnicki | prokurator na procesie rewolucjonistów |
| Antoni Bednarczyk | dyżurny na Pawiaku |
| Roman Dereń | policjant w cyrkule |
| Józef Maliszewski | skazaniec |
| Stefan Rogulski | brat skazańca |
| Bronisława Nobisówna | pokojówka Olgi Michajłownej |
| Artur Socha | delegat z Krakowa na masówce |
| Leon Recheński | oficer w gabinecie generała |
| Loda Niemirzanka | dziewczyna na festynie tańcząca ze strażakiem |
| Maria Korska | rewolucjonistka w bibliotece |
| Kazimierz Justian | rewolucjonista „Szymon” vel konfident policji |
| Jan Szymański | rewolucjonista „Łysy” |
| Michał Halicz | rewolucjonista |
| Jerzy Kobusz | rewolucjonista |
| Tadusz Kański | rewolucjonista |
| Józef Karbowski | rewolucjonista |
| Ryszard Misiewicz | aptekarz |
| Henryk Rzętkowski | żandarm |
| i inni |
Oprawa muzyczna
Muzykę skomponowali Władysław Daniłowski i Feliks Rybicki. Pieśń „Flisacy” na podstawie tekstu Stanisława Biernackiego (pseud. Tadeusz Stach) „Trzy zabory” śpiewa chór Dana. W filmie wykorzystano ponadto tekst pieśni patriotycznej „Warszawianka 1905” .
Pieśń
Flisacy
śpiewa (z offu)
chór Dana
(fragment)
Poprzez lasy, poprzez bory
Płyniemy z biegiem w dół
Przez trzy państwa, trzy zabory
Gdzie żyje polski lud
Od gór, aż hen pod Tczew
Rozbrzmiewa polski śpiew
A ten lud, choć nosi pęta
Pamięta dawne dni
W słońcu, czy w blasku gwiazd
Wiele mijamy miast
Z góry, hen, gdzieś spod Krakowa
Wieziemy do was plon
Pieśń
Warszawianka 1905
wykonanie zbiorowe
(fragmenty)
fragment pierwszy (śpiewany na masówce)
Śmiało podnieśmy sztandar nasz w górę
Choć burza wrogich żywiołów wyje
Choć nas dziś gnębią siły ponure
Chociaż niepewne jutro niczyje
O, bo to sztandar całej ludzkości
To hasło święte, pieśń zmartwychwstania
To tryumf pracy, sprawiedliwości
To zorza wszystkich ludów zbratania
Naprzód Warszawo
Na walkę krwawą
Świętą a prawą
Marsz, marsz Warszawo
Marsz, marsz Warszawo
Na walkę krwawą
Świętą a prawą
Marsz, marsz Warszawo
Marsz, marsz Warszawo
Na walkę krwawą
Świętą a prawą
Marsz, marsz Warszawo
Marsz, marsz Warszawo
Na walkę krwawą
Świętą a prawą
Marsz, marsz Warszawo
fragment drugi (śpiewany po ogłoszeniu wyroku w procesie rewolucjonistów)
Hura, zerwijmy z carów korony
Gdy ludy dotąd chodzą w cierniowej
I w krwi zatopmy spróchniałe trony
Spurpurowione we krwi ludowej
Nikt za ideę nie ginie marnie
Z czasem zwycięży Chrystus Judasza
Romans
tytuł nieznany
śpiewa
Zofia Batycka (?)
Czy się losy, czy ludzie zawzięli
Że kochanie zatruwa nam żal
Że nas przepaść bezdenna rozdzieli
Że jak widmo uciekasz wciąż w dal
Taki bliski, a jednak daleki
Nim żegnałeś, wołałeś na wieki
Lecz …choć rozdzielił nas świat
Na mych ustach pozostał twój ślad
Ciekawostka* (błędy w filmie)
W początkowej scenie rozgrywającej się w kancelarii adwokackiej, Hania wita się z „Jurem” podając mu rękę. Po chwili podchodzi po raz drugi i witają się ponownie.
Ciekawostka* (miejsce kręcenia)
Film kręcono w Warszawie (możemy m. in. zobaczyć Pawiak, Cytadelę, most Kierbedzia, Wieżę Zygmuntowską Zamku Królewskiego, Park Łazienkowski).
* zakładka ‘Wstęp’