KOŚCIUSZKO POD RACŁAWICAMI (1938)
Historyczny
Reżyseria
Józef Lejtes
Wytwórnia
LIBKOW-FILM
Zarys fabuły*
Gdy w 1791 r. Sejm Wielki uchwalił konstytucję 3-go Maja, która wprowadzała rewolucyjne zmiany w funkcjonowania państwa polskiego, caryca Rosji Katarzyna II, obawiając się wzrostu tendencji wolnościowych i potęgi Polski, wprowadziła w jej granice wojska rosyjskie, Na ich czele stanął ambasador rosyjski w Warszawie, generał Otto von Igelström, despota i polakożerca. Kiełkująca wśród patriotycznie nastawionych do zachodzących zmian przedstawicieli szlachty, mieszczaństwa i chłopstwa idea zbrojnego powstania przeciwko obcemu ciemiężcy, zaczyna zataczać coraz szersze kręgi. Gdy generał von Igelström na wiosnę 1974 r. wydaje zarządzenie redukcji wojska polskiego o połowę i przymusowe wcielenie zredukowanych żołnierzy do armii rosyjskiej, wśród żołnierskiej braci wybucha bunt. Polskie oddziały wyruszają do Krakowa, gdzie przybyły z Drezna Tadeusz Kościuszko staje na czele insurekcji i rozpoczynają się gorączkowe przygotowania do starcia z rosyjską potęgą...
W rolach wiodących
| Tadeusz Białoszczyński | Tadeusz Kościuszko |
| Elżbieta Barszczewska | Hanka |
| Witold Zacharewicz | porucznik Jan Milewski |
| Jerzy Pichelski (w czołówce imię: Jur) |
rotmistrz Kazimierz Brochocki |
W pozostałych
| Jan Kurnakowicz | sierżant Biedroń |
| Franciszek Dominiak | Bartosz „Wojciech Głowacki” |
| Bogusław Samborski | brygadier Antoni Madaliński |
| Gustaw Buszyński | generał Otto von Igelström, ambasador Rosji w Warszawie |
| Jerzy Chodecki | sekretarz generała von Igelström |
| Tadeusz Frenkiel | hetman Ożarowski |
| Józef Węgrzyn | generał Józef Wodzicki |
| Tadeusz Kański | pułkownik Ślaski |
| Henryk Rydzewski | generał w sztabie Tadeusza Kościuszki |
| Marcin Bay-Rydzewski | generał Tormasow |
| Henryk Modrzewski | delegat Komisji Wojskowej z Warszawy z pismem do brygadiera Madalińskiego |
| Zofia Dobrzańska | matka Hanki |
| Wanda Jarszewska | ciotka Hanki |
| Julian Krzewiński | wuj Hanki |
| Henryk Widłaś | dobosz Maciek |
| Aleksander Bogusiński | uczestnik spotkania u generała Wodzickiego |
| Roman Dereń | podkomorzy organizujący spotkanie z Kościuszką |
| Bronisław Oranowski | emisariusz do Kościuszki w Dreźnie |
| Eugeniusz Poreda | ksiądz celebrujący mszę przed bitwą pod Racławicami |
| Henryk Małkowski | chłop w kuźni |
| Jerzy Kobusz | kosynier |
| Feliks Żukowski | kosynier |
| Irena Skwierczyńska | żona szewca Marcelego |
| i inni |
Oprawa muzyczna
Muzykę skomponował Jan Maklakiewicz.
Piosenka
tytuł i autor nieznani
wykonawca nieznany
Niechaj się z Moskalem
Kuma hetman polny
A my szablą chcemy
Dobyć Polski wolnej
Zmykaj Igelströmie
Ze swymi sołdaty
Bo ci w naszym kraju
Tęgie spuścim baty
Albo ty hetmanie
Będziesz …
Albo cię przepędzim
Razem z Moskalami
Zmykaj Igelströmie
Powiedz Katarzynie
Że dopóki żyjem
Polska nie zaginie
Hej oficierowie
Katarzyny sługi
Już swawoli waszej
U nas czas niedługi
Szelmy i hultaje
… pijanice
Marsz do Petersburga
Pora zagranicę
Pieśń
Dalej bracia na Moskala
autor nieznany
wykonanie zbiorowe
dokładny tekst nieznany
* zakładka ‘Wstęp’